మంగళవారం, ఫిబ్రవరి 28

జీవితములో ఒత్తిడి

                                
                                
                                 జీవితములోన  ఒత్తిడి  జీవి కున్న     
                                 బీ. పి, సుగరులు ఎక్కువై కోప మొందు;
                                 వత్తిడిని మాని తాపీగ పనులు జేయ 
                                 మనిషి మనిషిగ హాయిగా బ్రతక గలడు.        01 


                                 పనులు చెయలేక   వత్తిడి  మగడి కొచ్చు ;
                                 వంట పనులతో  ఇల్లాలు  వత్తి డగును;
                                  చదువు వత్తిడి పిల్లలన్ చావ గొట్టు ;
                                  కాన రారయ్య వత్తిడి  లే ని వారు ;              02 


                                 చేయవలసిన పనలను చెయ కుండ ,
                                 కాల మందున పనులను  గాలి కొదిలి ,
                                 పెంచు కొనినంత వత్తిడి  పెరిగే ననుచు 
                                 చింత నొందియు , వగచిన చెరుపు కాద ?     03 


                                 ఒత్తిడి లేకున్న మనిషి ,
                                 నొత్తిడి కల్పించు  కొనియు , నూగుచు నుండున్ ;
                                 వత్తిడి మరిచియు ఎప్పుడు 
                                 ఉత్తిత్తి నె నవ్వు కున్న నూరట మగునే !     04 


                                 ఒత్తిడి ఊరికె పెరగదు 
                                 నెత్తిన భారమ్ము యుంచ , నెదిగియు  పెరుగున్ ;
                                 చిత్తము పనిలో యుంచిన 
                                 నొత్తిడి మరి కాన రాదు ఊసుకు నైనా!       05 


                                   మాన సికమైన వత్తిడి మనసు నున్న 
                                   మరణమే గాని డానికి మందు లేదు ;
                                    వ్యధను పొందియు తదుపరి వ్యాధి ముదిరి 
                                    పిచ్చి వానిగ రోడ్లపై ప్రేలు చుండు !

                                                 ********
                              ( శ్రీ కష్టే ఫలే వారి కోరికపై వ్రాసినవి )        
                                   

సోమవారం, ఫిబ్రవరి 27

బోయల్ సూత్రము

                                  మార్పు చెందని ఉష్ణో  గ్రతలో
                                   పీడనంబును పెంచుతూంటే
                                   వాయు ఘణ పరిమాణ మెపుడూ ,
                                   తగ్గు చుండుట గాంచె "బోయల్ "             01

                                    ప్రయో గమ్ములు పెక్కు సలిపీ,
                                     కలుగ  చేసిన పీడ నమ్మూ
                                    వాయు ఘణ పరిమాణ లబ్దము ,
                                    మార దని యేడి  నిజము కనుగొనె         02
                                      ( P.V  is always constant )

                                    నియమ తంబగు ద్రవ్య రాసిని
                                    కలిగి యుండిన వాయు పరిమితి,
                                    కలుగ చేసిన పీడ నమ్ముకు
                                    విలో మమ్మున  నుండు నెప్పుడు          03
                                          ( P α 1/V )
                               
                                   మార్పు చెందని ఉష్ణో గ్రతలో
                                   మాత్రమె యిది సాధ్య మవునని
                                   సూత్ర మొక్కటి తెలియ జేసిన
                                   శాస్త్ర కారుడు "బోయలె" మరి .                 04

     (At constant temperature , the volume of a given mass of gas is inversely  proportional  to its pressure)
                                 
             
                                      

ఒత్తిడి -పీడనము - పాస్కేల్ సూత్రము

                                 వస్తు వందలి  ఉపరి తలమున
                                 లంబ దిశలో ప్రయో  గించిన
                                 బలమునే మరి -"ఒత్తి ' డందురు ;
                                 వస్తువు లనది పట్టి యుంచును             01
                   
                                  ప్రమా ణావర ప్రదేశముపై
                                  పనిని చేసే , వత్తిడే మరి
                                   'పీడ నంబని' నిర్వ చించిరి;
                                   తలము పెరిగిన అదియు పెరుగును      02


                                   నిశ్చ లతలో నుండు ద్రవమున
                                   కలుగ చేసే పీడ నమ్ముకు
                                   శాస్త్ర కారుడు 'బ్లెయును పాస్కలు '
                                   సూత్ర మొక్కటి  తెలియ జేసెను            03

                                   నిశ్చలతలో    నున్న ద్రవమున
                                   ఎట్టి బిందువు వద్ద నైనను
                                    పీడ నమ్మును కలుగ జేస్తే ,
                                    ద్రవము  నందలి  అన్ని వైపుల
                                    సమా నమ్ముగ వ్యాప్తి నొందును           04


                                    సూక్ష్మ రంద్రము లున్న బంతిని
                                     నీరు  పోసీ  నొక్కి జూచిన
                                     అన్ని వైపుల  నుండి  నీరుయు
                                     ఒకే  విధముగ చిమ్ము - చూడుము        05
         
                                      ఇదియె సూత్రము  నన్వ యించీ
                                       'భ్రామ ' అనియెడు  శాస్త్ర కార్రుడు
                                      నూనె గింజల  నుండి నూనెను
                                      తీయు యంత్రము నొకటి కనుగొనె!
                                      ' బ్రామ ప్రె స్సని', దాని నందురు            06


                                                   *********


శాస్త్రీయ స్వరాలు నుండి
 
                                   
             

శుక్రవారం, ఫిబ్రవరి 24

రేడియో ధార్మికత

                                  ఎట్టి కాంతియు సోక పోయిన
                                  ఒత్తి డేమియు లేక పోయిన
                                  స్వతః సిద్ధపు కాంతి కిరణాల్
                                   ఉద్గ రించేడి వింత గుణమును

                                  యురేనియమను లవణ రాయికి
                                  యున్న దనియడి   కొత్త సత్యము
                                  'బెకరల నియడి'  శాస్త్ర కారుని
                                  దృష్టిలో పడి సృష్టి అయ్యెను .


                                  బాహ్య కర్పుర ఎలక్ట్రానులు
                                  కావు దీనికి కార ణమ్మట  ;
                                 అధిక భారపు నూక్లియస్సే
                                 దీని కంతకు కార నమ్మట ;

                                 స్వకారణమును  తెలియ జెసిన
                                 శాస్త్ర వేత్తని మదామ్ క్యూరీ
                                 రెడియమ్మూ, థోరియమ్మున
                                 ఇట్టి గుణములు యుంట గాంచెను  

                                  అధిక పరుమాణు భారముండే
                                  ఇట్టి మూలక నూక్లియస్సులు
                                  చెంచలమ్మున యుండి ఎపుడూ
                                  కొత్త కిరణాల్  వెదగ  జల్లును


                                 ఎంత కాలము నిటుల జరుగును ?
                                 కొంత కాలము పోయి నంతనె,
                                 వాటి కేంద్రక స్వభావములో
                                 మార్పు వచ్చీ గుణము మారును

                                  నిరా ఘాటపు కాంతి కిరణాల్
                                  ప్రసర ణయ్యడి ప్రక్రియే మరి
                                  సహజ రేడియో ధార్మి కతగా
                                 ధరణి నిలచెను - అవని మారెను

                                               ******
  నా శాస్త్రీయ సరాలు నుండి  తెలుగులో
పడవ తరగతి సైన్సు చదివే విద్యార్ధుల కోసం
 
             

ఐసోటోపులు - ఐసోబారులు - ఐసోటోనులు


                       
                                    పరమ అణువుల సంఖ్య మారక
                                    భారమందున బేధ మేర్పడు
                                    ఒకే మూలక  భిన్న భారపు
                                    పరమ అణువు లె ' ఐసొటొపులు '       01
                                   ఉదా :  10He20    , 10 He 21

                                    న్యూట్రానుల  సంఖ్య యందున
                                    బేధ మేర్పడు కార నంబునె
                                    ఐసో టోపులు ఎర్ప డవనిలొ
                                    శాస్త్ర జ్ఞానము సులభ మాయెను           02


                                    ద్రవ్య రాశిలొ మార్పు యుండక
                                    సంఖ్య యందున  మార్పు కనబడు
                                    వివిధ మూలక  పరమ అణువుల
                                    నూక్లియడ్లే 'ఐసొ బారులు'                   03
                                    ఉదా: 19K40 , 20Ca40

                                    న్యూట్రానుల సంఖ్య మారక
                                    ప్రోటయానుల సంఖ్య మారే
                                    కొన్ని మూలక పరమ అణువుల
                                    అరుదు రూపమె 'ఐసొటోనులు'           04
                                    ఉదా: 14Si31  , 15P32


                                    భార వంతపు ఐసొటోపులు
                                    నుండి , తేలికౌ ఐ సొ టోపుల
                                     వేరు పరిచడి వీలు కలిగే
                                     పరికరమ్మే 'ఐ సొ  ట్రానగు'                 05 
                                     

ఎక్సు కిరణాలు ( X-Rays )

                          ఋణపు  కిరణాల్  వెలియు తోడనె
                          శాస్త్ర రూపము మారి పోయెను ;
                          నత్త నడకల నడుచు శాస్త్రము 
                          వేగ వృద్ధిని పొందె నప్పుడు !                 01 

                          కాంతి కిరణము చొరవ నివ్వని 
                           చిమ్మ చీకటి గదిలొ కూర్చొని 
                           ప్రోయో గమ్మును జే సి ' రాణ్ జెన్ '
                           వింత కిరణము నొకటి గాంచెను         02 
                            
                           అతడు కనుగొను నట్టి కిరణమె
                           కొత్త శకముకు నాంది పలికెను;
                           రోగ నిరుపణ సులభ మాయెను ;
                           'ఎక్సు -రే ' గా  పేరు పొందెను           03 

                            నల్ల బట్టను కట్టి యుంచిన 
                            క్రూక్సు నాళపు గోడ నుండీ 
                            అంతు పట్టని రశ్మి ఏదో 
                            వెలుగు నొందెడు  వింత జూసెను       04 

                            నల్ల కాగిత తొడుగు తొడగిన
                            పదార్ధము పై పడిన రస్మియు
                            కాంతి వెలుగులు ప్రస్ప్హ రించెను
                            మెదడు కదియే మేత అయ్యెను        05 

                            నీల లోహిత రశ్మి కూడా 
                            చొరవ నివ్వని కాగి తములో 
                            వింత రస్మిని చూచి నప్పుడు 
                            విస్మ యమ్మును  కలుగ దామరి !    06  

                            అంగుళమ్మే లోపు దూరం 
                            పోవ గలిగిన ఋణం కిరణాల్ 
                            మూడు మీటరు లున్న దూరము 
                            ప్రయా  నించుట ప్రశ్న గాదా?             07 

                           ముందు తెలియని రశ్మి ఏదో 
                           ఇట్టి వెలుగుకి కారణమ్మగు;                 
                            క్రూక్సు నాళము  నుండి వచ్చేడి
                            వింత కిరణ మె ఎక్సు కిరణము !        08 

                         ( X  కిరణము = తెలియని కిరణము ) 

                                             ********

      ( శాస్త్రీయ సరాలు నుండి )
               

  


గురువారం, ఫిబ్రవరి 23

పరుమాణు కధ

                   ధరణి లోపల ద్రవ్య మంతయు 
                   సూక్ష్మ కణముల సృష్టి కలియక 
                   కనులు గాంచని సూక్ష్మ కణములె
                   ద్రవ్య మంతయు దాగి యున్నవి                  1 


                   చిట్ట చివరిగ పదార్ధమ్మును 
                   విభాగిస్తూ పోవు చుండిన 
                   విభజ నవ్వక మిగిలి పోయిన 
                   సూక్ష్మ కణములె - 'పరమ అణువులు'         2 


                   క్రమము తప్పక పరమ అణువులు 
                   లెక్క తోడుగ కలియు చున్నవి 
                   పరమ అణువులు కలిసి నందునె 
                   అణువు లేర్పడె అవని యందున                 3 


                   స్థిరము హెచ్చుగ నుండి నందునె 
                   అణువు లెప్పుడు చర్య నొందవు
                   చర్య నందున పాలు గొన్నవి
                   పరమ అణువులు  మాత్ర మేనోయ్!             4 


                   అణువు లందున యుండు  కాళీ ,
                   వీటి మధ్యా కర్ష  నుండును ;
                   'గ్రావి టేషన్' మూల సూత్రము 
                    వీటి మధ్యా కాని పించును                        5 


                   రెండు కణముల మధ్య బలమును 
                   తెలియ జేసే సూత్రమే యిది 
                   విశ్వ విఖ్యాత నొంది నదియు 
                   'న్యూట'  నెన్నడొ   తెలిపి నట్టిది                  6 


                   అణువు విభజన సలిపి డాల్టన్ 
                   స్థితి ప్రజ్న తొ సృష్టి మార్చెను ;
                   శాస్త్ర జ్ఞాన ప్రచండ వేగము 
                   అప్పుడే కద అధిక మాయెను                     7 


                  పరమ అణువుల సృష్టి తోడనె 
                  కొత్త శకముకు నాంది పలికెను ;
                  ఉనికి యుండని  పరమ అణువుకు
                  నాశ నమ్మను  మాట లేదోయ్ !                  8 


                 మూల కమ్మున పరమ అణువులు 
                 సర్వ విధముల సామ్య మొప్పును;
                 ఒక్క మూలక పరమ అణువులు 
                 వేరొ  వానితొ విభే దించును                        9 


                 వాటి తోనవి  కలియు గుణమును 
                 వేరొ వానితొ కలియు ధర్మము
                 పరమ అణువుల ప్రాతి నిద్యము 
                 కొత్త  అణువుల  మేలు కలియక                10 


                 ఊహ కందని విషయ మంతా 
                 విశద పరిచెను  విజ్ఞు లలరగ;
                 పరమ అణువుల సృష్టి కర్తగ
                 'డాల్ట' నందుకె  పేరు బడసెను                  11 


                 అణువు విభజన ఆగ లేదిట 
                 శాస్త్ర పరిధికి అంత మెక్కడ ?
                 పరమ అణువుల నడుమ ఎన్నో 
                 కొత్త కణములు కాను పించెను                   12


                 ఋణా వేశపు  టెల క్ట్రానూ,
                 ధనా వేశపు  కణము ప్రోటాన్ ,
                 న్యూట్ర నన బడు తటస్థ కణము 
                 పరమ అణువున కాను పించెను ;              13 
             
                     
                 విభజ నొందదు  పరమ అణువను 
                 పాత భావము పార ద్రోలీ 
                 శాస్త్ర గతమును నిరూపించీ 
                 ఖ్యాతి గాంచెను జే.జె. థాంప్సన్ .                14  


                 వర్ష మప్పుడు ఆకశములో     
                 కాను పించిన మెరుపు జూసీ 
                 మేఘ మందుత్సర్గ మేర్పడు 
                 ననెడి భావన మెదడు మెరేసెను                15 
  
                 అల్ప పీడన వాయు వంతయు 
                 వాయు నాళము మధ్య యుంచీ 
                 అధిక ఒల్తుల విద్యు తంపిన
                 వాహ కత్వము పొందె వాయువు               16 


                 శతాశంబున మిల్లి మీటరు 
                 పీడ నంబును యుంచి చూసిన 
                 మాయ మయ్యెను కాంతి పట్టీల్ 
                 చీక టా యెను  వాయు నాళము                17  


                 ఋణా వేశపు టెలక్త్రోడున,
                 కాంతి కిరిణము కాని పించెను ;
                 నీలి రంగున నున్న కిరణము 
                పడిన చోటే ప్రకా సించెను                           18 


                కిరణ మార్గపు లోన విద్యుత్ 
                క్షేత్ర ముంచీ చూసి నంతనె
                ధనము ప్రక్కకు వంగె కిరణము ;
                ఋణము కణములు కాక ఏమిటి?               19  


                ఎలక్ట్రాను ల  ఋణా వేశము,
                ఎలక్ట్రానుల కున్న ద్రవ్యము 
                ఋణము కణమును పోలి నందునె 
               ' ఎలక్ట్రాను గ ' దీని నెంచిరి                            20  


                 ఆని యానులు కాన రాగా 
                 కాటి యానులు  యుండ వలెనని 
                 'గోల్డు -  స్టెయినను '  శాస్త్ర కారుడు 
                 ప్రయత్నించీ  ఫలిత మొందెను!                   21 


                 వాయు నాళపు ప్రయోగములో 
                 కాల్వ కిరణము గాంచె నాతడు ;
                 వాని ధర్మము పరీక్షిస్తే  
                 'ధనము కణమని ఋజువు అయ్యెను           22 


                 ప్రోట యానుల ద్రవ్య ముండిన 
                 ధనావేశపు కణము లవియని 
                 ప్రయోగాత్మక ఫలిత మిచ్చిన 
                 ధనము కణములె  'ప్రోట యానులు '            23 


                 హైడ్రోజనులో నున్న ద్రవ్యము 
                 ప్రోట యాను లొ పొడమి జూచెను ;
                 బహు: సల్పపు  ద్రవ్య మేమో 
                 ఎలక్ట్రాను లొ  నిమిడి యున్నది                   24 


                ఎన్నొ కణములు  పొంది యుండిన 
                గాలి అంతయు తేలి కైతే 
                గాలి లోపల కణము ప్రోటాన్ 
                ఎంత తేలికొ  ? చెప్ప గలమా ?                      25 


               ఒక్క ప్రోటాన్ - ఒకే ఎలక్ట్రాన్ 
               హైడ్రో జను లొ  కలిగి యున్నవి ;
               హై డ్రో జన్నుని  ప్రమాణమ్ముగ               
              తక్కి నణువులు తెలుప సాగిరి !                    26 


              వారి కచ్చట  అడ్డు వచ్చెను 
              రెండు ప్రోటాన్  లున్న హిలియం
              నాల్గు ద్రవ్యము లుంట గాంచిరి 
              వెదుక సాగిరి కార ణ మ్మును ;                     27 


              ఉండ రా దావేశ మింతయు 
              ద్రవ్య మొక్క టె యుండ వలయును 
              కణము లట్టివి తెలియ వలెనని 
              ఊహ సలుపుచు  వెదుక సాగిరి                     28 


              అట్టి  కణమును గాంచె 'చాడ్విక్'
              న్యూట్ర ననుచును  నుడివె నాతడు ;
              ఇంచు మించుగ దాని భారము 
              ప్రోట యాను తొ  పోలి  యుండెను                 29 


              కనులు గాంచని ఇట్టి కణమున 
              ఇన్ని కణములు ఎట్టు లమరెను ?
              తెలియ గోరుచు శాస్త్ర కారులు 
              ప్రయో గమ్ములు పెక్కు సలిపిరి                     30 


              ప్రయో గాత్మక రూప కల్పన
              పరమ అణువుకు రచన జేసీ 
              మొట్ట మొదటిగ  తెలుప గలిగిన  
              శాస్త్ర కారుడు 'రూథరు ఫర్డ్ '                           31 


              పరమ అణువున చాల భాగము 
              శూన్య మనుచును తెలిపె నాతడు ;
              మధ్య లోయతి  చిన్న భాగము 
              'న్యూక్లియస్సను'  కేంద్ర కమ్మట ;                   32 


              ప్రోట యానుల  తోడు న్యూట్రాన్ 
              కేంద్ర కమ్మున నిమిడి యున్నవి 
              ఇంచు మించుగ  వాని సంఖ్యలు 
              సమా నమ్ముగ యుండ వచ్చును                33 


              దాని  చుట్టూ  ఎలక్ట్రానులు 
              గ్రహపు మండల  నమూ నావలె 
              పరి భ్రమణము నొందు నెప్పుడు ;
              సృష్టి  చిత్రము  చూడు మిచ్చట                   34 


              సూర్య బింబము చుట్టు గ్రహములు 
              విశ్వ మంతా తిరుగ లేదా! 
              అట్టు లేమరి ఎలక్ట్రానులు 
              నూక్లియస్సును  చుట్టి తిరుగును                35             


              నూక్లి యస్సున  ప్రోట యానులు 
               చుట్టు తిరిగెడు ఎలక్ట్రానులు 
               సంఖ్య ఎపుడూ  సమా నమ్మే ;
               అదియె 'పరుమాణ్ సంఖ్య ' అనబడు          36 


               పరమ అణువుల ద్రవ్య మంతా 
               నూక్లియస్సున  నిలిచి యున్నది  ;
               'ద్రవ్య రాసది ' పరమ అణువుకు
                కేంద్ర కణముల సంఖ్య అదియె;                 37 


                పరి క్షేపణ ప్రయో గములో 
                కణ స్థానము నిర్ణ యించెను ;
                గుప్త మలరగ  యుండు సత్యము 
                జగ ద్విదితం  బయ్యె నప్పుడు ;                 38 


                ఋణా వేశపు టెలక్ట్రానులు 
                తిరుగు చుండిన శక్తి తగ్గద? 
                శక్తి తగ్గిన ఎలక్ట్రానులు 
                ఎంత సేపని తిరుగ గల్గును ?                   39 


                సర్పి లంబుగ  తిరిగి తిరిగీ 
                కేంద్ర కమ్మున పడుట సత్యము ;
                అవ్విధంబుగ  పడిన అయ్యెది
                నాశనంబును చందదా  మరి  ?               40 


                అనుచు అడిగిన మొదటి ప్రశ్నకు 
                సమా దానము తెలుప నయ్యెను;
                అందుకే మరి అతని వాదన 
                తప్పు పట్టీ వెనుక నెట్టిరి                           41 


                తిరుగు చుండిన ఎలక్ట్రానులు 
                శక్తి క్రమముగ కోలు పోయిన 
                శక్తి యంతా కాంతి రూపున 
                 వర్ణ పటమున ఏర్ప డొ ద్దా?                     42 


                హైడ్రోజను అను వర్ణ పటమున 
                కొన్ని రేఖలు  కాన బడగా
                పట్టి లమరిక  విచ్చి నమ్మయి
                రేఖ మధ్యలో  కాళి  కనబడె ;                  43 


                వర్ణ పటముకు  వర్ణ నిచ్చుట 
                అప్పుడేమో కష్ట మాయెను ;
                'నీల్సు బోరను ' శాస్త్ర కారుడు 
                వర్ణ పటముకు వివర నిచ్చెను                  44 


                ప్రయో గమ్మున తెలుపు మోడలు
                తప్పు కాదని సమర్ధించెను 
                వర్ణ పట్టీ విశద మగుటకు 
                కొత్త విషయము  పొందు పరిచెను              45  


                ఎలక్ట్రానుల పరిభ్రమణం 
                వృత్త కక్ష్యల లోనె యుండును 
                వేరు వేరుగ కక్ష్య లుండును 
                కక్ష్య బట్టీ శక్తు లుండును                            46 


                కక్ష్య దూరము ఎక్కు వయితే 
                శక్తి కూడా ఎక్కువే యగు ;
                కక్ష్య శక్తులు  మార వెప్పుడు 
                వీటినే ' స్థిర కక్ష్య లందురు                          47 


                నియమ తంబగు శక్తి యుండెడి
                శక్తి లోపల ఎలక్ట్రానులు 
                తిరుగు చుండిన , శక్తి యందున 
                మార్పు ఎన్నడు  రానె రాదట                     48 


               వాని కక్ష్య లొ అవియు తిరిగిన 
               శక్తి గ్రహణము,  శక్తి తరుగూ ,
               జరగ డానికి వీలు లేదని 
               ఖచ్చి తముగా బోరు తెలిపెను .                     49 


              కక్ష్య నుండీ కక్ష్య లోనికి 
              ఎలక్ట్రానులు దూకు చుండును; 
              శక్తి గ్రహణము, శక్తి తరుగూ ,
              అందు వలననె  జరుగు చున్నవి ;                  50 


              శక్తి ఎక్కువ కక్ష్య నుండీ 
              ఎలక్ట్రానులు దూకి నపుడే 
              కిరణ రూపము శక్తి వెలువడి 
              వర్ణ పటమున గీత కనబడు                            51 


              శక్తి తక్కువ  కక్ష్య నుండీ 
              శక్తి ఎక్కువ కక్ష్య లోనికి 
              ఎలక్ట్రానులు దుమికి నపుడే 
              శక్తి గ్రహణము చూడ వచ్చును                        52 


              ఉదజ నణువున  వర్ణ పటము ను 
              విశద పరిచిన  బోరు మోడలు ,
              సంఖ్య పెరిగిన అణువు లందున 
              వర్ణ పటమును తెలుప నయ్యెను;                    53 
  
              శాస్త్ర సహితం  బయిన స్పర్ధన్
              దిద్ది రెందరొ  కొత్త రూపులు ;
              వానిలో మరి నిలచె నిప్పుడు 
              'క్వాంట మేఖాని ' కనెడి రూపము                     ౫౪


                       ***********


శాస్త్రీయ సరాలు నుండి  
               
         


     
                
              
                 
         


                 



    
                
    
             


             
               
    
        





                
               


                  
      


     
                 


                
                   







                    

బుధవారం, ఫిబ్రవరి 22

పరావర్తన సూత్రాలు

                 నూతి లోపల నీడ జూసీ 
                 శత్రు వనియెడి  భ్రాంతి బడసియు 
                 నూతి లోనికి దుముకు  సింహం 
                 కధలొ యుండే  సైన్సు తెలుసా!             01 


                 నీటి కుండే గుణము  యొకటది
                 పరా వర్తన ధర్మమే యది ;
                 కాంతి కిరణము పడిన వెంటనె
                 వెనుక కదియే మరలి వచ్చును              02 
               
                 కాంతి కిరణము ప్రసర ణయ్యే  
                 విధము బట్టీ పదార్ధాలకు 
                 మూడు విధముల వివర ణి చ్చిరి 
                 వాటి గూర్చీ తెలుసు  కుందాం !              03 

                 కాంతి కిరణము ప్రసారమ్ముకు
                 ఎట్టి అడ్డును పెట్ట కుండగ
                 చొరవ నిచ్చే పదార్దాలే 
                'పారదర్శక ' పదార్ధమ్ములు                    04 


                 కాంతి కిరణము ప్రసర  ణవ్వక
                 నిరో ధించే పదార్ధాలకు 
                 కాంతి నిరోధకాలు  అనబడు 
                 కర్ర - లోహము  ఉదా హరణలు              05 




                నిరోధమ్ములు అడ్డు వచ్చిన 
                కాంతి కిరణము వెనుక కొచ్చును
                మరలి వచ్చిన కాంతి కిరణము 
                క్రమము తప్పక వెనుక  కొచ్చును           06 


                వస్తు  నుండియు  బయట కొచ్చిన 
                కాంతి కిరణ మె ' పతన కిరణము'
                పతన మొందిన బిందు వునకే
                'పతన బిందువు ' అనియు పిలుతురు    07 


                పతన బిందువు  నుండి  వెనుకకు 
                సూత్ర పరిధి లొ క్రమము తప్పక 
                మరలి వచ్చిన కాంతి కిరణమె    
                'పరా వర్తన ' కిరణ మందురు                  08 


                 యాన కానికి లంబ రేఖను 
                 పతన బిందువు  వద్ద గీసిన 
                 పతన  రేఖకు , లంబ మునకూ 
                 మధ్య నున్నది 'పతన కోణము '           09 


                 పరా వర్తన కోణ మునకూ 
                 లంబ రేఖకు , మధ్య  నుండిన 
                 కోణ మునకే  'పరా వర్తన 
                 కోణ'  మనుచును  పిలువ బడియెను     10 


                 పతన కిరణము , పరా వర్తన 
                 కిరణము ,పతన బిందువు వద్ద 
                 లంబము , ఒకే తలమున యుండు 
                 పరమ సత్యమె  మొదటి సూత్రము            11 


                 లంబ మునకున్ చెరో వైపూ 
                 పతన కిరణము పరా వర్తన 
                 కిరణము లోకే యాన కమ్మున
                యుండు ననునది  మరో సూత్రము           12     
         
                 పతన కోణము విలువ ఎపుడూ 
                 పరా వర్తన కోణ  విలువకు 
                 సమానమ్ముగ  నుండు నంటూ 
                 తృతియ  సూత్రము తెలియ జేసెను          13 


                                    ********


   (శాస్త్రీ య   సరాలు  నుండి ) 
  


               

                                  



లోలక సూత్రాలు

                గోడ వాచీ నడుమ నటునిటు 
                        తిరుగు చుండెడి  లోలకమ్మును
                        'గెలిలియో ' అను  శాస్త్ర కారుడు 
                        రూపకల్పన  చేసి చూపెను                01 


                        సన్న నైనది, పురియు లేనిది 
                        గట్టి దారము నొక్క చివరను 
                        వ్రేల గట్టిన  గట్టి గోళమె
                        'లోల కంబని'  నిర్వ చించెను            02 
                             
                         వ్రేల గట్టిన చోటు నుండీ 
                         గోళ కేంద్రపు  పరిధి వరకును 
                         యున్న దూరమె లోలకానికి 
                        'పొడవు' అగునని నిర్వ చించెను      03 


                          లోల కమ్మును లాగి వదలిన 
                          డోల  నమ్ములు చేయు చుండును ;
                          డోల నమ్ముకు పట్టు కాలమె
                          'దోలనా వర్తనా  కాలము '                04 


                          పొడవు నేమియు మార్చ కుండా 
                          కొద్ది పరిధి లొ కంపనములను 
                          మార్పు జేసిన   డోల నమ్ముకు 
                          పట్టు కాలము మార్పు యుండదు     05 
  
                          లోల కాకృతి , ద్రవ్య రాసులు 
                          పొడవు మార్చని లోల కముపై 
                          ప్రభావమ్మును చూప లేవని 
                          ప్రయో గమ్మున ఋజువు అయ్యెను   06 


                          లోల కమునకు  పొడవు పెంచిన 
                          కాల మెప్పుడు పెరుగు చుండును ;
                          పొడవు తగ్గిన లోల కానికి 
                          కాల మట్టులె   తగ్గు చుండును          07 


                          ఖ చ్చితముగా పొడవు ఎపుడును 
                          డోల నా కాల వర్గ మునకున్ 
                          అను లొ మమ్మున యుండు ననియెడి 
                          సూత్ర మొక్కటి తెలియ జేసెను         08 
  
                                        **********


       నేను వ్రాసిన 'మని ప్రవాళము' నుండి 
       తెలుగు లో సైన్సు నేర్చుకొనే హై స్కూలు పిల్లల కోసం 


                   
  


                          


                            

శుక్రవారం, ఫిబ్రవరి 17

న్యూటన్ గమన నియమాలు

                       బాహ్య బలమును ప్రయోగించక 
                       ఎంతకాలము యుండినా సరె
                       వస్తు గమనపు మార్గ మందున 
                        మార్పు ఎన్నడు గోచరించదు!              01 


                        కదులు చుండిన వస్తు వెపుడూ 
                        అట్టి గమనములోనె యుండును ;
                        నిశ్చలతలో నున్న వస్తువు 
                        అదే స్థితిలో యుండు నెప్పుడు             02 


                        గమన నియమము మొదట తెలిపిన 
                        శాస్త్ర కారుడు న్యూ టన నయ్యెను   
                        బలము పదమును నిర్వచించిన 
                        శాస్త్ర కారుడు న్యూటనే కద!               03 


                        నిశ్చలతలో నుండు వస్తువు 
                        కదిల్చేదే బలము యనబడు 
                        కదల డానికి మనము జేసిన
                        యత్న మైనా బలము ఏయగు!        04 


                        కదులు చుండిన వస్తువులపై 
                        ప్రయోగించిన బలము ఎపుడూ 
                        ద్రవ్య వేగపు  మార్పు రేటుకు 
                        అనులొ మమ్మున  నుండు  నిత్యము  05 


                        అదియె దిశలో  నుండు బలముకు 
                        సూత్ర మొక్కటి  తెలిపె నాతడు ;
                        ద్రవ్య రాసీ , త్వరణ  లబ్ధ మె
                        బలము కనుగొను సూత్ర మాయెను !   06 


                        ఎంత శక్తిన  బంతి విసరిన 
                        అంత శక్తిన వెనుక కొచ్చును;
                        చర్యకు ప్రతి చర్య ఎపుడూ 
                        సమానమ్మయి  ఎదురు నిలుచును     07 


                        గమన నియమము తెలిపి న్యూటన్ 
                        శాస్త్ర కారుల మేటి అయ్యెను ;
                        యంత్ర గమనపు  శాస్త్ర మందున 
                        మార్గ దర్షకు డాయనే !                          08 


                                      ********


        నా శాస్త్రీయ సరాల నుండి 
            
                         



                         
 

గురువారం, ఫిబ్రవరి 16

ప్లవన సూత్రాలు

               నీటి యందున  వస్తు వేసిన 
               కొన్ని ములుగును కొన్ని తేలును 
               మునిగి తేలే కార ణమ్మును 
               శాస్త్ర మిప్పుడు తెలియ జేసెను                1 


                సాంద్ర తనునది దీని కంతకు 
                కార ణమ్మని  తెలియ జేసెను 
                తేలు చుండిన వస్తు మర్మము 
                ప్లవన సూత్రము తెలుప సాగెను           2 


               ' ప్రమాణ ఘన పరిమాణముగల                         
                వస్తు ద్రవ్యమె  సాంద్ర తనబడు'
                ద్రవ్య రాసిని ఘన ఫలమ్ము తో 
                విభా గించిన - వచ్చు సాంద్రత               3 


                 వస్తు సాంద్రత ఎక్కు వయితే 
                 ద్రవము నందున మునిగి పోవును ;
                 ద్రవము సాంద్రత ఎక్కు వయితే 
                 ఎల్ల వేళల  తేలు చుండును .               4 


                 వాటి సాంద్రత లొక్క టయితే
                 తేల కుండగ మునగ కుండగ
                 ద్రవము లో వ్రే లాడు చుండును 
                 నీట వేసిన కర్ర  చూడుము .                 5 


                 ద్రవము లోపల తేలుచుండిన
                 వస్తు భారము , అది తొలగించు 
                 ద్రవము భారము సమా నమ్మని 
                 ప్రయో గమ్మున రుజువు అయ్యెను       6 


                 తేలు వస్తువు గరిమ నాభీ 
                 తొలగు ద్రవపూ గరిమనాభీ 
                 ఎదురు దిశలో  పనియు జేయుచు 
                 ఒక్క రేఖలొ యుండు  నెప్పుడు            7 


                 అటుల జేసిన వస్తు వెప్పుడు 
                 నీట తేలుచు నుండు సత్యము;
                 పడవ జేసే పధ్ధ తందున 
                 ఇదియె సూత్రము ఇమిడి  యున్నది    8 
               
                               ******
   ( నేను వ్రాసిన శాస్త్రీయ సరాల నుండి )